Şeker Pancarından Sonra Ekilen Mısırda Yaşanan Sorunlar
Şeker pancarı alanlarında mısır ekilmeye başlandıkça, şeker pancarından sonra mısır sendromu (CFS (Corn-following-sugar beets) sendromu) oluşumu artmıştır.
Soğuk ve nemli koşullarda daha belirgin olan CFS sendromunun yaygın semptomları bodurluk, kısa boğumlar, morarma ve gelişme gücünde azalmadır.
Bu semptomlar “nadas sendromu” ndaki gözlemlere çok benzerdir. Nadas sendromu, önceki yıl nadasa bırakılan veya su basan tarlalardaki mısır veya diğer bitki türlerinde görülmektedir.
Nadas sendromu, kökler tarafından P ve Zn emilimine yardımcı olan mikoriza popülasyonundaki azalma ile ilişkilidir. Şeker pancarı mikoriza konukçusu değildir.
Şeker pancarından sonra mısır (CFS) sendromunu yönetmek için en etkili yöntem, tabana P ve Zn'nin kullanılmasıdır.
Kapsamlı bir gübreleme planı, iyi bir drenaj ve mısır yetiştiriciliğinin iyi yapılması da CFS sendromundan kaynaklanan kayıpları azaltır.
Mısır doğrudan şeker pancarından sonra ekildiğinde genellikle soya veya diğer rotasyonlu ürünlerden sonraki ekime göre verimi düşük kalmaktadır. Buna şeker pancarından sonra mısır sendromu veya CFS sendromu denir. Artan mısır ekimleri ve açılan alanlarla birlikte CFS sendromu da artmaktadır. Bu çalışma semptomlar, olası nedenler ve bu rotasyonda sıklıkla gözlemlenen olumsuz etkileri azaltmak veya üstesinden gelmek için yetiştirme önerileri dahil olmak üzere CFS sendromu konusunu ele alacaktır.
Sağdaki mısır, CFS sendromuna özgü semptomlar göstermektedir.
CFS Sendromu:
Olası Sebepleri ve Semptomları
Pozitif veya negatif ürün rotasyonu tepkisi, toprak nemi, verimlilik, toprak sıkışması, bitki kalıntıları, hastalıklar, yabancı otlar ve zararlılar gibi birçok faktöre bağlı olabilir. Şeker pancarı çok miktarda su kullanır ve toprağı bir metreden fazla derinliğe kadar kurutabilir. Ayrıca yoğun azot (N) kullanırlar ve kullanılabilir N bakımından toprakları çok fakir bırakabilirler. Bununla birlikte çok az kalıntı bırakır. Şeker pancarı hasadı, özellikle hasat sırasında toprak çamursa, önemli ölçüde toprak sıkışmasına neden olabilir. Tüm bu faktörlerin CFS sendromunda rol oynadığı düşünülmektedir.
Şeker pancarından sonra ekilen mısırın hatları dizmesi genellikle sorunsuz gerçekleşir, dolayısıyla CFS sendromunun çıkış üzerinde çok az etkisi vardır veya hiç etkisi yoktur. Semptomlar tipik olarak V1'den kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve mısır yarım metre uzunluğa (V6) gelene kadar devam eder. CFS sendromunu oluşturmak için devreye giren faktörler kısa boğumlara, morlaşmaya ve bitki canlılığında genel bir azalmaya neden olabilir. Şiddetli vakalarda bodurluk ve azalan canlılık tüm büyüme mevsimi boyunca devam edebilir. Tane verimi üzerindeki etki yetiştirme koşullarına bağlı olarak etki olmamasından verimde %50'ye yakın azalmaya kadar değişebilir.
CFS sendromu en yaygın olarak uzun süreli düşük sıcaklıklarda ve nemli veya doymuş alanlarda görülür. Semptomlar toprak kuru olduğunda görülebilir ancak ıslak toprak koşullarında daha belirgindir. Zayıf drenaj, düşük toprak verimliliği, yüksek tuzluluk ve yüksek pH, semptomların sıklığını ve şiddetini arttırmaktadır. Bu özelliklere sahip tarlalar, şeker pancarından sonra mısır ekimi için uygun olmayan tarlalar olabilir.
Nadas Sendromu ile İlişkisi
CFS sendromu için belirtilen semptomlar "nadas sendromu" adı verilen bir sendromda gözlemlenen semptomlara çok benzerdir. Nadas sendromu önceki yıl nadasa bırakılan veya su basan tarlalarda görülür. Çoğu bitki türünün kök sistemlerini kolonize eden toprak mantarları ile faydalı bir ilişkisi vardır. Mikoriza adı verilen bu mantarlar bitki kökleri tarafından fosfor (P) emilimine yardımcı olur. Mikoriza aktivitesi genellikle nadas veya nem doygunluğundan sonra bastırılır ve ciddi P eksikliği koşulları oluşturur. Mikoriza ayrıca çinko (Zn) emilimine yardımcı olur ve mikoriza popülasyonları düşük olduğunda Zn emilimi de azalır. Çoğu bitki mikorizayı destekler. Ancak, şeker pancarı gibi kuzukuyruğu familyasındaki bitkiler ve kanola gibi hardal familyasındaki bitkiler mikorizaları desteklemez. Nadas sendromu soya vb. gibi bitkilerde de gözlemlenebilir ancak mısır en şiddetlisidir. CFS sendromunda gözlemlenen semptomlar ve şeker pancarının mikorizayı desteklememesi CFS ve nadas sendromunun ilişkili olabileceğini yüksek oranda düşündürmektedir. Bu ilişki CFS sendromunun genellikle tabana P uygulaması veya tohum kaplama ile P ilavesiyle azaltılabileceğini göstermiştir.
Yetiştirme Önerileri
CFS sendromu mısır ekimi için uygun alanların dikkatli seçimi, hibrit seçimi ve en önemlisi kapsamlı bir gübreleme planının yürütülmesiyle azaltılabilir veya önlenebilir.
Yetersiz drene edilmiş tarlalarda veya önceki yıl şeker pancarı hasadı sırasında toprak sıkışmasından ciddi şekilde etkilenen tarlalarda alternatif ürün rotasyonları düşünülerek hareket edilmelidir. CFS sendromu özellikle şeker pancarı köklerinin bir önceki yıl hasat edilmediği tarlalarda yoğundur. Bu tarlalarda mısır ekiminden kaçınılmalıdır. Mısırın şeker pancarı sonrasında ekileceği tarlalarda P, Zn ve çözünebilir besin elementlerinden daha iyi faydalanabilmesi için toprak en az üç yılda bir analiz edilmeli ve ardından toprak analizi sonuçlarına göre yeterli şekilde gübrelenmelidir.
P ve Zn'nin üstten uygulamaları yüksek doz olsa bile CFS sendromunun yönetiminde P ve Zn'nin tabana uygulaması kadar etkili değildir. Uygun P ve Zn'nin bir bant halinde veya starter olarak uygulanması, besin maddelerini gelişmekte olan küçük kök sistemine yakın bir yere yerleştirir ve CFS'nin tipik olarak gözlemlendiği dönemde (çıkıştan itibaren yarım metre olana kadar) daha hızlı erken büyümeye olanak sağlar. Mibzer banda gübreyi tohumun 5 cm yanına ve 5 cm altına uygulama yeteneğine sahipse, tavsiye edilen gübre oranının tamamı herhangi bir toprak tipine güvenle uygulanabilir. Ekimden önce herhangi bir zamanda gübre uygulamak, ardından gübre bandının üzerine veya yakınına ekim yapmak, mibzer ile gübre uygulamak kadar etkilidir. Starter veya tabana banda uygulama P veya diğer besinlerin toplam ihtiyacını karşılamıyorsa, ek besin ihtiyacı üstten uygulama olarak uygulanmalıdır.
Starter gibi tabana yapılan uygulamalar aşırı derecede uygulanmamalıdır aksi durumda çimlenme oranını düşürebilir. Mısır çimlenmesinde ve sonrasında hat diziliminde starter gübre kaynaklı yaralanması riski toprak kuruduğunda artmaktadır.
CFS sendromu belirtileri gösteren soldaki bitkilere starter gübre verilmedi. Sağdaki bitkilerde 7 Litre/da 10-34-0 + 0,25 Litre/da Zn şelat uygulanmıştır.
Büyüme mevsimi öncesindeki diğer faydalı uygulamalar arasında toprak sıkışmasının en aza indirilmesi, tarla drenajının iyileştirilmesi ve şeker pancarı yığınlarının düzgün ve yeterli bir şekilde yayılması yer almaktadır. CFS sendromu belirli mısır yetiştirme prensibi ile de azaltılabilir. Stres koşullarına dayanıklı ve erken dönemde iyi gelişme özelliklerine sahip hibritler seçilmelidir. Tohum-toprak temasının iyi olmasını sağlamak için uygun tohum yatakları iyi hazırlanmalıdır. Çok nemli ve çamur tarlalarda çalışmaktan kaçınılmalıdır. Mısır çimlenmesini ve erken kök gelişimini optimize etmek için mibzer derinliği dikkatlice ayarlanmalıdır. Hayvan gübresi kullanımı uygulama toprağın sıkışmasına neden olmadığı sürece CFS sendromunun yoğunluğunu ve şiddetini azaltabilir. Bu ek tedbirler CFS sendromunu ortadan kaldırmayabilir ancak semptomları ve ilişkili potansiyel verim kayıplarını önemli ölçüde azaltabilir.