Frankliniella occidentalis, yaygın olarak Çiçek tripsi olarak bilinen ve tarımda ciddi zararlara yol açan bir böcek türüdür. Bu tür, özellikle sebze, meyve ve süs bitkilerinde önemli ekonomik kayıplara neden olabilir.

Morfoloji ve Yaşam Döngüsü

Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis) yaklaşık 1-1.4 mm uzunluğunda küçük bir böcektir. Dişiler genellikle erkeklerden daha büyüktür ve renkleri mevsime bağlı olarak sarıdan kahverengiye kadar değişebilir. Yumurtalar oval veya böbrek şeklindedir ve beyaz renklidir. Nimfler sarımsı renkte olup kırmızı gözlere sahiptir.

Bu böceğin yaşam döngüsü sıcaklığa bağlı olarak değişir. Yetişkinler 2-5 hafta veya daha uzun süre yaşayabilirken, nimf evresi 5-20 gün sürebilir. Dişiler, bitki dokularına 40'tan fazla yumurta bırakabilir.

Yumurta Evresi:

• Dişi tripsler, yaprak ve çiçek dokularının içine yüzlerce yumurta bırakır. Yumurtalar oval şekildedir ve beyaz renktedir. Yumurtalar, sıcaklığa bağlı olarak 2-4 gün içinde çatlar

Larva Evresi:

• Yumurtadan çıkan larvalar, bitki üzerinde beslenerek iki larva evresi geçirir. İlk larva evresi yaklaşık 1-2 gün sürer ve bu evrede larvalar hareketlidir. İkinci larva evresi ise 2-4 gün sürer ve larvalar bu süreçte bitki özsuyunu emerek beslenir

Prepupa ve Pupa Evresi:

• İkinci larva evresinden sonra larvalar, toprağa veya bitki yüzeyine düşerek prepupa evresine geçer. Prepupa evresi yaklaşık 1-2 gün sürer. Ardından pupa evresine geçerler ve bu evre 2-4 gün sürer. Pupa evresinde, larvalar hareketsizdir ve ergin hale gelmek için dönüşüm geçirirler

Ergin Evresi:

• Pupa evresinden çıkan ergin tripsler, yaklaşık 1-1.5 mm uzunluğunda olup, sarımsı veya kahverengi renktedir. Erginler, bitkilerin çiçeklerinde ve yapraklarında beslenir ve çiftleşir. Dişi tripsler, yaşamları boyunca yüzlerce yumurta bırakabilir

Yaşam Döngüsü Süresi:

• Çiçek tripsinin (Frankliniella occidentalis) yaşam döngüsü, sıcaklık ve çevresel koşullara bağlı olarak 10-20 gün arasında değişir. Sıcak ve ılıman iklimlerde yıl boyunca aktif olabilir ve birden fazla nesil verebilir

Belirtiler

1. Yapraklarda Gümüşi Lekeler: Tripslerin beslenmesi sonucu yapraklarda gümüşi renk değişiklikleri ve lekeler oluşur. Bu lekeler, bitki hücrelerinin zarar görmesi nedeniyle meydana gelir.
2. Çiçeklerde ve Meyvelerde Hasar: Çiçeklerde ve meyvelerde kahverengi veya siyah lekeler oluşabilir. Bu lekeler, tripslerin beslenme ve yumurta bırakma faaliyetlerinden kaynaklanır.
3. Yapraklarda Kıvrılma ve Deformasyon: Enfekte yapraklar kıvrılabilir, bükülebilir ve normal şekillerini kaybedebilir. Bu durum, bitkinin genel sağlığını olumsuz etkiler.
4. Bitki Büyümesinde Gerileme: Şiddetli enfestasyonlar, bitkinin büyümesini yavaşlatabilir veya durdurabilir. Bu, bitkinin genel verimini ve sağlığını olumsuz etkiler.
5. Virüs Taşınması: Frankliniella occidentalis, domates lekeli solgunluk virüsü (TSWV) gibi önemli bitki virüslerinin taşıyıcısıdır. Bu virüsler, bitkilerde ciddi hastalıklara neden olabilir.

Bu belirtiler, bitkilerinizde Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis) istilası olup olmadığını belirlemenize yardımcı olabilir. Erken teşhis ve uygun kontrol yöntemleri ile bu zararlının etkilerini minimize edebilirsiniz.

Zarar ve Yayılma

Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis), bitkilerde çeşitli şekillerde zarara yol açar. En büyük zarar, dişilerin bitki dokularına yumurta bırakmasıyla oluşur. Ayrıca, beslenme sırasında bitkinin yapraklarında ve meyvelerinde delikler ve gümüşi renk değişiklikleri meydana gelir. Nimfler, yeni gelişen meyvelerde yoğun bir şekilde beslenir.

Bu böcek, aynı zamanda domates lekeli solgunluk virüsünün (TSWV) başlıca taşıyıcısıdır. Bu virüs, bitkilerde ciddi hastalıklara neden olabilir ve ürün verimini önemli ölçüde azaltabilir.

Kontrol ve Önleme Yöntemleri

Çiçek Tripsi ile mücadelede çeşitli yöntemler kullanılabilir:

1. Kültürel Önlemler: Enfekte bitkilerin uzaklaştırılması ve yok edilmesi, erken ekim yapılması ve bitkilerin iyi havalandırılması gibi yöntemler kullanılabilir.
2. Kimyasal Kontrol: Fungisitler ve insektisitler, böcek popülasyonunu kontrol altına almak için kullanılabilir. Ancak, kimyasal kullanımı çevreye zarar verebileceğinden dikkatli olunmalıdır.
3. Biyolojik Kontrol: Doğal düşmanlar ve yararlı mikroorganizmalar kullanılarak böcek popülasyonu azaltılabilir.

Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV)

Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV), dünya genelinde ekonomik olarak önemli bitkilerde ciddi kayıplara yol açan bir virüstür. Bu virüs, özellikle domates, biber, marul ve tütün gibi bitkilerde yaygındır ve bitkilerin büyümesini ve verimini olumsuz etkiler.

Belirtiler

TSWV enfeksiyonunun belirtileri bitkiden bitkiye değişiklik gösterebilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Yapraklarda Lekeler: Yapraklarda küçük, açık kahverengi lekeler oluşur. Bu lekeler zamanla büyür ve birleşerek yaprakların genelinde kahverengi bir görünüm oluşturur.
• Büyüme Geriliği: Enfekte bitkiler genellikle bodur kalır ve normal büyüme göstermez.
• Meyve ve Çiçeklerde Deformasyon: Meyvelerde ve çiçeklerde şekil bozuklukları ve renk değişiklikleri meydana gelir.
• Solgunluk ve Nekroz: Bitkilerde genel bir solgunluk ve yapraklarda nekroz (doku ölümü) gözlemlenir.

Yayılma ve Taşınma

TSWV, başta Frankliniella occidentalis (Çiçek Tripsi) olmak üzere çeşitli trips türleri tarafından taşınır. Tripsler, enfekte bitkilerden beslenirken virüsü alır ve sağlıklı bitkilere beslenme yoluyla bulaştırır. Virüs, tripslerin larva evresinde alınır ve yetişkin evresine kadar taşınabilir.

Kontrol ve Önleme Yöntemleri

TSWV ile mücadelede çeşitli yöntemler kullanılabilir:

• Dayanıklı Çeşitler: TSWV'ye dayanıklı bitki çeşitlerinin ekilmesi, hastalığın yayılmasını önlemede etkili bir yöntemdir.
• Trips Kontrolü: Trips popülasyonunu kontrol altına almak için biyolojik ve kimyasal yöntemler kullanılabilir.
• Hijyen ve Karantina: Enfekte bitkilerin ve bitki kalıntılarının uzaklaştırılması ve yok edilmesi, hastalığın yayılmasını önler.

TSWV, tarımda ciddi sorunlara yol açabilen bir virüstür. Uygun kontrol ve önleme yöntemleri ile bu virüsün etkileri minimize edilebilir.

Sera mahsulleri biber, patlıcan, hıyar ve kornişonda Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis) zararlısı ile mücadelede başarıya ulaşmak için Corteva Agriscience bitki koruma çözümlerinden Radiant®, Laser® ve Spintor® ‘u tercih edebilirsiniz. Bu çözümler içeriklerindeki aktif maddelerin gücü ve etki şekilleri sayesinde mide ve temas yolu ile zararlının sinir sistemine etki ederek zararlı mücadelesinde başarı sunar.  Çözümlerimize buradan(link) ulaşabilir; doğru mücadele zamanı ve yöntemi hakkında detaylı bilgiyi bulabilirsiniz.

*Bitki koruma ürünlerini güvenli ve kurallara uygun şekilde kullanınız. Kullanmadan önce etiketi dikkatlice okuyarak talimatlara uyunuz. Tavsiye edilen ürünlerin dışında kullanılması kesinlikle yasaktır. Zehirlenme durumunda Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM)’in 114 numaralı telefonunu arayınız.